Evin Şık Köşesi Yazılar

Göresmek Ne Demek? Felsefi Bir Bakışla İlişki, Anlama ve Varoluş Üzerine Bir filozof olarak dünyayı anlamaya çalışırken sık sık şu soruya dönerim: İnsan, diğer insanlarla nasıl ilişki kurar? Görmek, tanımak, anlamak ve nihayetinde “göresmek” bu ilişkinin katmanlarını oluşturur. Göresmek kelimesi, eski Türkçede “karşılıklı olarak görmek, birbirini görmek” anlamına gelir. Ancak yalnızca fiziksel bir eylem değildir; bir varoluş biçimidir. Göresmek, hem gözle hem zihinle hem de kalple temas etmektir — bir diğerini “var” kabul etmenin eylemidir. Göresmenin Etik Boyutu: Tanımak ve Sorumluluk Almak Etik açıdan göresmek, bir başkasını yalnızca görmek değil, onun varlığını kabul etmektir. Levinas’ın deyimiyle, “öteki”nin yüzüyle karşılaşmak, ahlaki…

Granül Yapı Ne Demek? Tarih, Bilim ve Modern Dönüşümler Üzerine Bir İnceleme Granül yapı ifadesi, yüzeysel bir tanımla “taneli, parçacıklı bir doku” anlamına gelir. Ancak tarihsel ve bilimsel açıdan ele alındığında, bu kavramın anlamı yalnızca fiziksel bir özellikten ibaret değildir. Granül yapı; doğada, maddede, toplumda ve hatta düşüncede bile karşımıza çıkan çok katmanlı bir örgütlenme biçimini temsil eder. Bu yazı, granül yapının tarihsel kökenlerinden günümüz akademik tartışmalarına kadar uzanan düşünsel bir yolculuktur. Granül Kavramının Tarihsel Kökeni “Granül” kelimesi, Latince granum yani “tane” kökünden türemiştir. Antik dönemlerde insanlar, granül kavramını daha çok maddeyi bölme ve yeniden birleştirme süreçlerinde kullanıyordu. Mezopotamya’da öğütülmüş…

Grafik Tasarımcı Olmak İçin Üniversite Şart mı? Güç, Kurumlar ve Yaratıcılığın Siyaseti Bir siyaset bilimci olarak toplumsal yapıları anlamaya çalışırken sık sık şu soruya dönerim: Bilgiye kim karar verir? Kim, neyin “meşru bilgi” olduğunu tanımlar? Bu sorular yalnızca devletin ya da ideolojinin alanına ait değildir. Bugün “grafik tasarımcı olmak için üniversite şart mı?” sorusu bile, bilgi, güç ve meşruiyet ilişkilerinin tam merkezinde yer alıyor. Tasarım eğitimi, yalnızca estetik bir süreç değil, aynı zamanda iktidarın üretim biçimidir. Üniversite: Bilginin Kurumsal Sahibi mi? Üniversiteler, modern toplumlarda bilginin kurumsallaşmış biçimleridir. Tıpkı devletin yasa koyma yetkisi gibi, üniversiteler de “uzman” kimliğini tanımlama gücüne sahiptir.…

Merhaba sevgili okur, geçenlerde Ekşi Sözlük’te bir entry karşılaştım: “haraşo ne demek?” diyordu biri — ama komik olan şu: cevap verenler arasında kavramlar, örgü teknikleri ve Rusça esprileri arasında gidip gelen bir mozaik vardı. İşte ben bu lafı bilimsel bir mercekle alıp içindeki gerçeği ve efsaneyi ayırmak istedim. Gel, birlikte “haraşo” kelimesine hem dokunalım hem tartışalım. “Haraşo” Kelimesinin İz Peşinde: Köken ve Sözlük Anlamları Türkçede güvenilir kaynaklara bakarsak, “haraşo” için en yaygın verilen anlam: bir tür yün örgüsü. ([Mynet][1]) Bu tanım, birçok çevrimiçi sözlükte referans olarak geçer. Mesela Mynet’te “Haraşo kelimesinin TDK sözlük anlamı: bir tür yün örgüsü” şeklinde sunulmuş…

100 Litre Suya Ne Kadar Göztaşı Atılır? Bilginin, İnancın ve Ahlâkın Kesiştiği Bir Soru Bir filozof, herhangi bir soruyla karşılaştığında önce şunu düşünür: Bu soru gerçekten “ölçülebilir” mi, yoksa insanın dünyayı anlamlandırma çabasının bir yansıması mı? “100 litre suya ne kadar göztaşı atılır?” sorusu ilk bakışta teknik bir hesap gibi görünür; ama derinlemesine bakıldığında, bilgiyle inanç, doğayla insan, deneyle anlam arasında duran bir düşünme davetidir. Bu yazı, göztaşının kimyasal bir madde olarak kullanımından çok, onun felsefi anlamlarını — etik, epistemolojik ve ontolojik düzlemlerde — tartışmayı amaçlar. Epistemolojik Perspektif: Bilgi Ne Zaman Bilgi Olur? Epistemoloji, yani bilginin doğasını inceleyen felsefe dalı,…

Kahvaltılık Gevrekler Kilo Verdirir Mi? Ekonomik Bir Analiz Kaynakların Sınırlılığı ve Seçimlerin Sonuçları Üzerine Bir Ekonomistin Düşüncesi Kaynakların sınırlı olduğu bir dünyada, seçimlerimiz genellikle belirli sonuçlar doğurur. Ekonomide “fırsat maliyeti” kavramı, bir tercih yaparken kaybedilen diğer fırsatları ifade eder. Kahvaltılık gevrekler ve kilo verme konusu da bu ekonomik anlayışa dayanır. Hangi ürünü tüketeceğimiz, bedenimize nasıl etki edeceği ve nihayetinde bütçemize olan yansıması, günlük kararlarımızın derin ekonomik sonuçlar doğurmasına neden olabilir. Bir ekonomi perspektifinden bakıldığında, kahvaltılık gevrekler sadece bir gıda seçeneği değil, aynı zamanda piyasa dinamiklerinin, bireysel tercihlerimizin ve toplumsal refahın kesişim noktasında yer alan bir olgudur. Gevreklerin kilo verme üzerindeki…

Gölge Kimin Şarkısı? Tarihin Işığında Bir Sesin Hikâyesi Bir tarihçi olarak geçmişi anlamaya çalışırken, bazen bir şarkı insanın önüne bir ayna tutar. “Gölge kimin şarkısı?” sorusu da bu aynalardan biridir. Bu sadece bir müzik eseri değil; toplumun, bireyin ve değişen zamanların yankısıdır. Her dönemde bir “gölge” vardır: bazen bir ideolojinin, bazen bir duygunun, bazen de bastırılmış bir kimliğin sembolü… Bu yazı, gölgenin kime ait olduğuna dair tarihsel bir yolculuktur; geçmişle bugünün arasında ince bir köprü kurar. Toplumsal Hafızada Gölge: Tarihin Sessiz Tanığı Gölge kelimesi, Türk kültüründe hem koruyucu hem gizleyen bir anlam taşır. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e geçişte, toplumun hızlı modernleşme süreci…

Lirik Anlatım Ne Demek Edebiyat? Duyguların Evrensel Dili Üzerine Küresel ve Yerel Bir Yolculuk Edebiyatın en samimi, en içten yönlerinden birine birlikte bakalım mı? “Lirik anlatım” denince akla sadece duyguların yoğunluğu gelmiyor; aslında bu, insanın iç dünyasının evrensel yankısı. Farklı kültürlerde farklı biçimlerde karşımıza çıksa da, özünde hep aynı: duyguların, sezgilerin ve ruhun kelimelerle dansı. Ben bu yazıda, lirik anlatımı hem küresel bir pencereyle hem de yerel bir mercekten ele almak istiyorum. Çünkü duyguların dili değişmese de, onları ifade etme biçimimiz dünyaya göre şekil alıyor. Lirik Anlatım Nedir? Duyguların Sanatsal Sözcüsü Edebiyatta lirik anlatım, duyguları, içsel yaşantıları, sevgi, özlem, umut,…

Gider ve Harcama Arasındaki Fark Nedir? Güç, İktidar ve Toplumsal Düzen Üzerine Bir Siyasi Analiz Güç İlişkileri ve Toplumsal Düzen: Bir Siyaset Bilimcisinin Girişi Toplumsal yapıları, güç ilişkilerini ve kurumları anlamak, politikaların nasıl şekillendiğini ve toplumsal düzenin nasıl kurulduğunu derinlemesine kavrayabilmemize olanak tanır. Bu güç ilişkileri, bazen çok belirgin ve doğrudan olabiliyorken, bazen de çok daha örtük ve karmaşık bir şekilde kendini gösterir. Siyasi analizlerin temel sorusu, kimin kimden, neyi ve nasıl aldığı üzerine yoğunlaşır. Her bir harcama, ya da daha doğru bir ifadeyle “gider”, toplumsal yapının ve bireylerin ilişkilerini etkileyen bir araç olarak kullanılabilir. Bir “gider”, toplumsal düzeni ya…